Regenwater als redder in nood

Waterbank in Middenmeer biedt oplossing voor lokale droogte en watertekort

De klimaatverandering laat zich steeds duidelijker voelen. Droge zomers, watertekorten en een toenemende druk op onze drinkwatervoorraden vragen om slimme en duurzame oplossingen. In Middenmeer is zo’n oplossing gevonden: de Waterbank Agriport. ECW Energy en Sweco werken samen aan dit innovatieve project. “Hier slaan we regenwater op voor droge periodes. Dat vermindert de druk op onze lokale drinkwatervoorraad, houdt bedrijven draaiende en maakt het watersysteem sterker”, aldus Toon Boonekamp, senior consultant watertechnologie en energie bij Sweco. De Waterbank is nu al deels operationeel, verwachting komende de zomer volledig operationeel. Samen met Coen Geerligs, projectmanager bij ECW Energy, en Toon duiken we in dit artikel dieper in de technologie, impact en samenwerking achter de waterbank.

2. Wat is de waterbank in Middenmeer?

Coen: “De waterbank is een duurzame oplossing voor de watervraag van de kwekers en de datacenters in deze regio. De waterbank vangt regenwater op van de daken van de datacenters en de kassen van de kwekers. Dat water gaat via een netwerk van leidingen naar de waterbank, waar we het na diverse zuiveringstappen opslaan in een grote zoetwaterbel in de ondergrond. En als we het water er weer uit halen, doen we ook verschillende zuiveringsstappen. Tijdens natte periodes slaan we op, tijdens droge tijden leveren we water. Zo houden we onze watervoorraad in balans.”

3. Hoe werkt Waterbank Agriport?

Toon: “De bodem in Middenmeer is een soort spekkoek met allerlei verschillende grondlagen. De diepe zandlagen zijn het beste medium om water op te slaan. De kleilagen er om heen zorgen dat het water op zijn plek blijft en schoon blijft. Zo ontstaat er een zoetwaterbel. Maar dit is geen ballonnetje, het water zit tussen alle zandkorrels in. We hebben met onderzoeksinstituut KWR* via slimme modellen, een soort digital twin, berekend dat we zo’n 500.000 kubieke meter water in deze waterbel kunnen opslaan. Dat is een enorme hoeveelheid. Ter vergelijking: een kleine stad met 10.000 inwoners verbruikt circa 500.000 kubieke meter drinkwater per jaar.”

* KWR: onderzoeksinstituut in Nederland dat zich richt op wateronderzoek. Het instituut houdt zich bezig met verschillende aspecten van waterkwaliteit, waterbeheer en watertechnologie.

Coen: “Bijkomend voordeel van het water dat wij nu leveren in plaats van grond- of drinkwater, is dat dit minder mineralen bevat, dus schoner is. Hierdoor kunnen de bedrijven dit water meer keren gebruiken en gaat hun waterverbruik dus ook nog eens naar beneden.”

4. Hoe is dit project tot stand gekomen?

Coen: “Water is een geheel nieuwe wereld voor ECW, het is echter wel een logische stap na elektra, gas, CO2, warmte en data. Toen ECW de behoefte signaleerden, hebben mijn collega, Jeroen Visser en ik een eerste concept uitgewerkt waarna we voor inhoudelijke expertise samenwerking zochten met ingenieursbureaus en KWR. Zo werkten Toon en ik al samen aan dit project toen hij nog bij Arcadis werkte. En nu hij bij Sweco werkt, werken we ook met jullie samen verder aan de waterbank.”

5. Wat maakt dit project zo bijzonder?

Toon: “De Waterbank Agriport is een game-changer voor het waterbeheer in de regio. Met ECW als zelfstandige organisatie die het waterbeheer runt, de installaties beheert en voorbereidt op de toekomst is er een unieke dynamiek ontstaan. Het doorbreekt de standaard manier van werken op bedrijventerreinen, in dit geval van kwekers en datacenters.

Door middel van gedegen onderzoek en onderbouwing zorgt de waterbank voor een balans tussen de benodigde hoeveelheid en kwaliteit van het water. Dit schept vertrouwen bij alle betrokken partijen en zorgt ervoor dat we de waterbehoefte op Agriport op een duurzame manier kunnen invullen. Een groot voordeel is dat er geen afzonderlijke afspraken per bedrijf meer nodig zijn; de waterbank regelt alles. Dat is een enorm verschil met andere bedrijfs- of industrieterreinen waar je telkens alle losse belangen opnieuw tegen elkaar moet afwegen.”

Coen: “Dit project combineert de datacenter- en kwekerswereld om de zoetwaterbehoefte op Agriport in balans te brengen en de lozing van zoetwater te minimaliseren. Door het regenwater van de datacenters op te vangen en aan ECW te leveren, worden ze zelfs waterpositief. Dit regenwater voorziet in hun eigen vraag en leveren we door aan de kwekers. Met deze innovatieve aanpak zetten we een stap in het waterneutraal of zelfs -positief maken van de regio.”

6. Wat maakt dat jij persoonlijk enthousiast bent over dit project?

Coen: “Als projectleider voornamelijk in de elektranetbeheer, krijg ik de kans om iets nieuws op te bouwen, van idee tot realisatie. De dynamiek in dit project is enorm. Alles is nieuw. En het mooiste is dat we werken aan een oplossing voor een maatschappelijk probleem: het vasthouden van zoetwater. Het geeft me veel voldoening om bij te dragen aan iets dat zo belangrijk is voor onze samenleving. Die combinatie van uitdaging, dynamiek en maatschappelijke relevantie maakt het erg leuk.”

Toon: “Wat mij enorm enthousiast maakt aan dit project, is de fantastische samenwerking met ECW. Het voelt echt als een gezamenlijke onderneming. Dat is super fijn! Daarnaast komt een droom uit: lang geleden deed ik onderzoek naar eigen duurzame zoetwatervoorziening op de Waddeneilanden, en nu zie ik dat dit soort innovatieve oplossingen werkelijkheid worden. Dit is het laatste puzzelstukje in een circulair watersysteem, en het is geweldig om daar nu zelf aan mee te werken. Ik draai zelfs af en toe aan de knoppen! Het is echt cool om zo’n impact te hebben op de regio, en dat allemaal in slechts vier jaar tijd van idee naar realisatie. Dat is gewoon super snel!”

7. Wat zijn de toekomstplannen voor de waterbank Agriport?

Coen: “Wij zijn nu bezig met het afronden van de huidige uitbreiding en de overgang naar beheer en onderhoud. In de toekomst willen we mogelijk uitbreiden naar andere locaties en meer klanten aansluiten, zowel datacenters en kwekers. Ondertussen onderzoeken we hoe de waterbank in de praktijk functioneert, want de theorie is natuurlijk mooi, maar de praktijk brengt soms verrassingen.”

Toon: “We kijken continu naar mogelijkheden om waterstromen beter te benutten en kringlopen verder te sluiten. De afvalwaterstromen vanuit datacenters hier zijn interessant om te onderzoeken. Zou mooi zijn om deze uiteindelijk ook in de kringloop te kunnen opnemen.”

8. Is een waterbank ook op andere locatie mogelijk?

Toon: “Het idee van de waterbank is op meerdere plekken toepasbaar. Technisch is bijna alles mogelijk, maar de randvoorwaarden zijn wel belangrijk. Het begint met een organisatie die de verantwoordelijkheid neemt om het waterbeheer te coördineren en de verschillende belangen af te wegen. Vaak is het de dynamiek van de verschillende belangen die het succes vertraagt of in de weg staat. Daarnaast is de bodemopbouw belangrijk; die moet geschikt zijn voor wateropslag. Grote volumes, zoals de 500.000 kuub hier, zijn schaars en brengen risico’s met zich mee voor de waterkwaliteit. Maar er zijn zeker gebieden in Nederland waar waterbeheercombinaties van industrie en kwekers, industrie en wonen of natuur en industrie mogelijk zijn.”