Persbericht: Proefschrift pleit voor meer ervaringskennis bij rioolvervangingsbesluiten

Vandaag verdedigt Wouter van Riel, sinds maart adviseur Stedelijk Water bij Sweco, zijn proefschrift ‘On Decision-Making for Sewer Replacement’ bij de Technische Universiteit Delft. De belangrijkste conclusie uit zijn onderzoek is dat besluiten over rioolvervanging vooral gebaseerd zijn op intuïtie door de complexiteit en robuustheid van de riolering.

In zijn proefschrift analyseert Wouter de huidige beslissingen voor rioolvervanging, het gebruik van ‘boerenverstand’, de invloed van informatiekwaliteit en de samenwerking tussen beheerders.

Kijken naar besluitvorming
Gemeenten besteden jaarlijks ongeveer 60% van de rioolheffing aan rioolvervanging. Daarmee is deze activiteit de grootste kostenpost in het rioleringsbeheer. Het is daarom ook belangrijk om besluiten over rioolvervanging zo goed mogelijk te onderbouwen. Wat is de kwaliteit van de onderbouwing? En is er ruimte voor verbetering? Om hier zicht op te krijgen is het belangrijk om te kijken naar de besluitvorming bij rioolvervangingen.

Onderzoeksvragen
Hoe worden beslissingen voor rioolvervanging nu eigenlijk genomen? En als je als beheerder veel meer zekerheid hebt over de toestand van de riolen, ga je dan ook doelmatiger beheren? Dit waren de twee centrale vragen waar Wouter vier jaar onderzoek naar deed.

Intuïtie drijvende kracht
Via interviews en met een serious game ging Wouter na waarop beheerders uit de praktijk vervangingsbeslissingen baseren. Intuïtie (‘boerenverstand’ of ervaringskennis) bleek een belangrijke drijvende kracht te zijn in vervangingsbeslissingen. Dit is bijna logisch te noemen vanwege de vele lokale en specifieke omstandigheden die een beheerder moet meenemen in zijn besluit.

Het is echter de vraag of de bij intuïtie benodigde ervaringskennis voldoende beschikbaar is om goede besluiten op te kunnen baseren. De rioleringsbeheerder krijgt namelijk nauwelijks terugkoppeling van zijn rioolvervangingsstrategie. Het zit niet in de cultuur van beheerders om te evalueren of de redenen voor een rioolvervangingsproject achteraf terecht bleken. Waar bijvoorbeeld een tennisspeler direct terugkoppeling krijgt hoe hij de bal slaat (hij ziet bijvoorbeeld de bal tegen het net aan gaan) geldt dat niet voor de rioleringsbeheerder wanneer hij buizen vervangt. De rioleringsbeheerder weet wel wat het uitgevoerde werk heeft gekost maar bij weet nooit wat het niet uitgevoerde alternatief zou hebben gekost.

Doelmatiger rioleringsbeheer
Uit de resultaten van de serious game bleek dat betere kwaliteit van informatie over de toestand van objecten leidde tot doelmatiger rioleringsbeheer, mits de rioleringsbeheerder zijn besluiten zelfstandig kan nemen. Wanneer echter meerdere beheerders tegelijkertijd besluiten, heeft betere informatie geen invloed meer op de uitkomst van het besluitproces. Sterker nog, in de meeste gevallen leidde samen beslissingen nemen zelfs tot gezamenlijke meerkosten van gemiddeld 30%. Hoewel werk-met-werk-situaties wel de maatschappelijke overlast beperkt is het vooralsnog onbekend of de extra kosten tegen de baten opwegen.

Doelmatigheid in rioleringszorg niet goed aantoonbaar
En nu? De conclusies van het proefschrift geven aan dat door de complexiteit van riolering en door intuïtieve besluitvorming doelmatig rioleringsbeheer nauwelijks aantoonbaar is. Veelal omdat vervangingen inhoudelijk erg moeilijk te onderbouwen zijn. Winst is te boeken in leren van de besluitvorming. Een eerste stap is dan ook het documenteren van zowel de inhoud als het gebruik van de argumenten voor wel of niet het riool te vervangen. Door dit te doen ontstaat de kans om te kunnen reflecteren op de stappen die zijn doorlopen om hiervan te kunnen leren.

Kennisprogramma
Dit onderzoek is uitgevoerd  binnen het Kennisprogramma Urban Drainage. De betrokken partijen zijn: Arcadis, Deltares, Evides, de gemeenten Almere, Arnhem, Breda, ’s-Gravenhage en Utrecht, Gemeentewerken Rotterdam, GMB Rioleringstechniek, KWR Watercycle Research Institute, Royal HaskoningDHV, Stichting RIONED, STOWA, Sweco, Tauw, vandervalk+degroot, Waterschap De Dommel, Waternet en Witteveen+Bos.

CONTACT
Wouter van Riel
Adviseur Stedelijk Water
T +31 88 811 43 39
E wouter.vanriel@sweco.nl

MEER INFORMATIE
Stedelijk water en riolering