Ga voor écht duurzame gebiedsontwikkeling

Onderbreking in eentonige productielandschap

Een groene specht is naarstig haar nestholte aan het uithakken. De oude boom die ze heeft gekozen staat in een rij met forse eiken. Ooit was deze bomenrij onderdeel van een stelsel van houtwallen en een oude beekloop. Deze markeerden op natuurlijke wijze de begrenzing tussen kleine boerenakkers. Tegenwoordig vormt de bomenrij een welkome onderbreking in het eentonige productielandschap. Een echo uit het verleden. En blijkbaar ook een geschikte plek om een nest te bouwen.

Neem circulariteit als uitgangspunt

Een blik op een akker van één van de toekomstige uitbreidingslocaties die ons land telt. Op deze akker verrijzen binnen nu en tien jaar woningen, straten, lantaarnpalen, en alles wat bij een nieuwe dorpse woonwijk hoort. De oude eiken geven structuur aan deze wijk. De bomenrij vormt straks de groene ader die de wijk met het landschap verbindt. Het stratenpatroon is gebaseerd op de oorspronkelijke houtwallen. In combinatie met het herstel van de oude beekloop vormt dit een effectief stelsel voor regenwaterinfiltratie en afvoer. De nieuwe woonwijk heeft daardoor geen rioolstelsel voor regenwater nodig.

Spelende kinderen op een weggetje bij huizen, langs een rij met bomen

De woningen die hier komen zijn opgebouwd uit modules. Huiseigenaren kunnen hun woning naar eigen behoefte samenstellen. Bij gezinsuitbreiding voeg je een extra module toe en als de kinderen het huis weer verlaten verkoop je de modules weer. Zo bewegen de woningen mee met de behoefte en samenstelling van de wijk.

Langs de oude bomenrij komt een wandelroute die enkele speelterreintjes met elkaar verbindt. De volgroeide bomen bieden direct volop schaduw in deze nieuwe wijk. En de holte in de oude boom blijft nog steeds een geschikte plek om een nest te bouwen.

Verwarring en versnipperde focus

De woningnood is hoog, en door heel Nederland worden nieuwe woonwijken gerealiseerd en bestaande gebieden getransformeerd. Gemeenten en ontwikkelaars streven in steeds hogere mate dezelfde duurzame doelen na. Soms is het echter lastig een weg te vinden door de verscheidenheid aan duurzame maatregelen, labels, producten en diensten. Deze zijn vaak gericht op output en hebben onderling slechts beperkt samenhang. Dit zorgt voor verwarring en versnipperde focus bij iedereen die ermee te maken krijgt. Er is daardoor weinig overtuiging dat het toepassen van deze labels en producten leidt tot radicaal duurzamere gebieden.

Er is behoefte aan een nieuw discours over duurzame gebiedsontwikkeling die specifieke uitwerkingen van de gefragmenteerde maatregelen overstijgt.

Duurzaamheid in gebiedsontwikkeling is te gefragmenteerd en het ontbreekt aan een gedeelde, overkoepelende visie op wat een duurzame gebiedsontwikkeling eigenlijk is.

Circulariteit als uitgangspunt

Wij zijn van mening dat circulariteit een strategie kan zijn voor het creëren van een duurzame en karaktervolle leefomgeving. Maak hiervoor gebruik van zoveel mogelijk gebiedseigen kenmerken, zoals bovenstaand voorbeeld laat zien. Dat is de essentie van deze strategie. Verhaallijnen met elkaar verbinden

Zoals het verhaal van de oude bomenrij en het verhaal van de beekloop laten zien bestaat onze fysieke leefomgeving uit allerlei verhaallijnen, natuurlijk en cultuurhistorisch van aard. Het is aan ons, aan de ontwerpers en gebruikers van onze omgeving, hoe we op deze verschillende verhaallijnen voortbouwen en ze zo goed mogelijk met elkaar verbinden tot een overtuigend en toekomstbestendig verhaal. Circulair bouwen houdt in dat we gebouwen, gebieden en infrastructuur ontwikkelen en (her)gebruiken zonder natuurlijke hulpbronnen uit te putten of ecosystemen aan te tasten. Kortom, dat we de verhaallijnen van het verleden en de toekomst op een duurzame manier met elkaar verbinden.

Effectieve strategie

Circulariteit is meer dan het bewust omgaan met materiaalstromen en duurzame energieopwekking. Door gebiedseigen kenmerken als uitganspunt te nemen creëren we leefomgevingen met een eigen karakter die invulling geven aan onze doelen om CO2 te reduceren én klimaatbestendig te zijn. Zo biedt circulariteit een effectieve strategie voor duurzame, karaktervolle en locatie specifieke gebiedsontwikkeling!

Visualisatie van duurzame gebiedsontwikkeling met plantenkas, mensen en diverse huizen en gebouwen

‘Vision for the transition’

In ons nieuwste Urban Insight rapport ‘Vision for the transition’ schetsen we de voordelen van circulair ontwerpen en bouwen, én het belang om deze in de context van een bredere gebiedsontwikkeling te plaatsen.

Bekijk het rapport

Over de auteurs

Mieke Gooren is architect en ontwerpmanager in gebouw- en stedenbouwopgaves. Ze benadert projecten vanuit een breed perspectief en legt de koppeling tussen verschillende disciplines. Door verder te kijken dan de feitelijke opgave creërt ze kansen voor extra meerwaarde, met het oog op haalbaarheid, duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit.

Marieke Koomen is adviseur Duurzaamheid bij Sweco. Met brede en up-to-date kennis van de laatste duurzaamheidsontwikkelingen, adviseert zij klanten in alle fasen van een project hoe zij hun hoogste ambities waar kunnen maken. Hierbij vindt zij samenhang tussen de verschillende duurzaamheidsthema’s zoals Circulaire Economie, Energietransitie en Klimaatadaptatie.

Heb je een uitdaging of een andere vraag voor ons?

Laat hier je gegevens achter. Wij zorgen dat je in contact komt met de juiste persoon. Onze experts staan voor je klaar om je te helpen. Voor elke uitdaging, groot of klein.