Open kaart spelen om duurzamer gebieden te ontwikkelen

Circulaire kansen in gebiedsontwikkeling

Woningen, recreatiegebieden, wegen en bedrijventerreinen schieten als paddenstoelen uit de grond. Uitvoerders gebruiken voor dit soort gebiedsontwikkelingen vaak nieuw materiaal en dus dure grondstoffen. Oude materialen worden gesloopt en weggegooid. Volgens ruimtelijk adviseurs Marius Schoppink en Pedro Mol is het nu de tijd om dit duurzamer én meer circulair aan te pakken. Met een pak kaarten op zak geven zij workshops aan gemeenten en projectontwikkelaars om hen bewust te maken van circulaire kansen in hun gebiedsontwikkeling.

2. Gebeurt dat volgens jullie op een duurzame en circulaire manier?

Marius: “Dat kan nog een stuk beter. De afgelopen jaren krijgen onderwerpen zoals energie en water gelukkig steeds meer aandacht. Een overstroming of een gaskraan die wordt dichtgedraaid, kunnen we ons allemaal voorstellen. Maar rekening houden met delfstoffen die opraken en met circulariteit? Dat is voor veel mensen, ook binnen een gebiedsontwikkeling, nog een ver van mijn bed show.”

3. Hoe kan dit anders?

Marius: “Ik zie twee grote kansen die we kunnen benutten. Kans 1: beloon hergebruik en straf eventueel de aankoop van nieuw materiaal af. Traditioneel bouwen is nog te vaak goedkoper en dat zou niet moeten. Zo worden partijen onvoldoende gestimuleerd om materiaal opnieuw te gebruiken. Een tweede kans is bewustwording van het belang van circulariteit. Voor iedere herontwikkeling moeten partijen stilstaan bij hoe ze gebruikt materiaal of hele voorzieningen een andere functie kunnen geven. Louter recyclen is hierbij niet genoeg. Wanneer je materiaal 1-op-1 opnieuw te gebruikt, heeft dat veel meer impact. Ontwikkel je een nieuw gebied? Beoordeel dan altijd kritisch of al het nieuwe materiaal wel écht nodig is.”

4. Maak dit eens concreet, wat is nu de volgende stap?

Pedro: “Zo snel mogelijk van elkaar leren, want bewustwording ontstaat alleen met voldoende kennis op het gebied van circulariteit. Sommige gebieden worden nu al deels circulair ontwikkeld, maar partijen die er aan werken weten dat helemaal niet. En dat terwijl er nog zoveel meer circulaire kansen liggen. Je moet alleen wel weten wat voor kansen dit zijn, om ze ook te kunnen grijpen. Een makkelijke aanpassing is bijvoorbeeld het werken met een materiaalpaspoort. Hiermee heb je precies in kaart wat voor materiaal je hebt gebruikt en weet je dus ook wat waardevol is om in de toekomst opnieuw te gebruiken. Of misschien vind je wel een herbestemming voor een gebouw, zodat dit niet gesloopt hoeft te worden. Marius en ik zien nog te vaak dat dit laaghangend fruit over het hoofd wordt gezien. Enorm zonde. Dus om gemeenten, provincies en aannemers deze ‘know hows’ te leren hebben wij een workshop duurzame gebiedsontwikkeling ontwikkeld. Via opleiders, zoals de Scobe Academy of het Euroforum en direct aan onze klanten geven wij suggesties om een gebiedsontwikkeling een stuk duurzamer en circulairder in te steken.”

5. Wat doen jullie tijdens deze workshop?

Marius: “We beginnen met een stukje theorie. Vervolgens kijk ik met een gemeente of projectontwikkelaar naar circulaire maatregelen binnen een specifiek project waar zij aan werken. Soms willen zij ook gelijk adviezen op het gebied van klimaatadaptatie of bodem. In dat geval haak ik een collega-expert aan. Het scheelt dat we al deze expertises onder één dak hebben.”

Pedro: “We gaan tijdens deze workshop actief aan de slag met circulaire verbeterpunten. Dit doen we aan de hand van een aantal kaartjes. Op deze kaarten staan circulaire en duurzame oplossingen die je makkelijk kunt toepassen in een gebiedsontwikkeling. Door deze oplossingen te projecteren op een specifieke case leren deelnemers welke oplossingen zij kunnen omarmen en welke voor hen minder goed werken. Ik zie dat deelnemers hierdoor echt op ideeën komen waar ze van tevoren niet over nagedacht hebben. Leuk om dit soort ideeën te zien ontstaan, maar helemaal tof om dit vervolgens terug te zien in nieuwe gebieden die ontwikkeld worden!”