Onderzoek toont aan: faunapassages dragen bij aan biodiversiteit

De faunapassages en ecoducten die in de afgelopen 15 jaar zijn ontwikkeld in het kader van het Meerjarenprogramma Ontsnippering, hebben Nederland een aanzienlijke hoeveelheid nieuwe natuur opgeleverd. Er is meer leefruimte voor dieren ontstaan, wat een positief effect heeft op de biodiversiteit in Nederland. Dit blijkt uit een studie van Sweco, Rijksuniversiteit Groningen, Planbureau voor de Leefomgeving, Wageningen Environmental Research, Altenburg & Wymenga en de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF).

Het onderzoek werd deze maand gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Landscape Ecology.

Hoewel ontsnipperende maatregelen (het verbinden van natuurgebieden) wereldwijd worden toegepast, is er nog weinig bekend over de effectiviteit er van. De studie uitgevoerd onder leiding van de RUG toont middels de door Sweco ontwikkelde natuurpuntencalculator voor het eerst aan dat ecoducten en faunapassages daadwerkelijk bijdragen aan biodiversiteit in Nederland. Maar er hangt een prijskaartje aan. De studie toont ook aan dat dergelijke ontsnipperende maatregelen niet erg kosten effectief zijn. Van alle mogelijke maatregelen werken ecoducten het best, maar die kosten ook het meest.

Het onderzoek heeft de ecologische effecten op drie verschillende manieren bepaald, zowel modelmatig (PBL-WUR), met case studies (A&W) als met de Sweco natuurpuntencalculator (Sweco & NDFF). Binnen dit project kon de calculator gebruik maken van maar liefst 400.000 soortwaarnemingen. De belangrijkste conclusie uit de studie op een rij:

Het Meerjarenprogramma Ontsnippering (MJPO) heeft het equivalent van 1734 ha kwalitatief goede natuur aan biodiversiteitswaarde opgeleverd, voor een investering van 283 miljoen euro;
ecologische resultaten verschillen sterk per maatregel. Ecoducten (bruggen voor dieren) zijn het meest effectief, gevolgd door kunstwerken gebruikt door zowel mens als dier (‘gedeeld gebruik’) en grote faunatunnels;
faunatunnels en viaducten met gedeeld gebruik zijn kosteneffectiever dan ecoducten;
de aankoop van landbouwgrond voor natuurherstel en vooral het reduceren van negatieve effecten op bestaande natuur zijn kosteneffectievere maatregelen dan het bouwen van oversteekplaatsen voor dieren.

Maarten Mouissie, teammanager Ecologie bij Sweco en mede auteur van de studie: ‘Onze studie toont aan dat faunapassages niet alleen functioneren als oversteekplaats voor dieren, maar ook daadwerkelijk zorgen voor het verhogen van de soortenrijkdom in de verbonden gebieden. De natuurpuntencalculator is een handig hulpmiddel gebleken om op gestandaardiseerde wijze biodiversiteitseffecten door te rekenen op basis van beschikbare data.’

Achtergrond Meerjarenprogramma Ontsnippering
Door de aanleg van wegen, vaarwegen en spoorwegen zijn de natuurgebieden in Nederland in de afgelopen decennia versnipperd geraakt. In het wild levende dieren zijn daardoor steeds meer vast komen te zitten in een onnatuurlijk klein leefgebied. Het MJPO zorgt voor ontsnippering van de natuur door het realiseren van o.a. ecoducten, ecoduikers, faunatunnels en makkelijk uittreedbare oevers rondom bestaande rijksinfrastructuur. Zo kunnen bijvoorbeeld wilde zwijnen, otters, herten, dassen, salamanders, kikkers en vleermuizen weer veilig oversteken. Deze dieren krijgen zo meer leefruimte, toegang tot voedsel en schuilplaatsen en ze vinden makkelijker een geschikte partner. De kans op faunaslachtoffers door aanrijdingen met weg- en treinverkeer of verdrinking neemt ook af.