Het Swettehûs: een circulair gebouw vol verhalen
Circulair én iconisch
Traditioneel bouwen kan eigenlijk echt niet meer. Een uitspraak waarmee de Provincie Fryslân samen met partners Bouwgroep Dijkstra Draisma, GEAR Architecten, ITBB, De Waard, Donkergroen en Sweco zichtbaar een nieuwe, duurzame weg in slaat. Met de komst van het iconische en circulaire Swettehûs heeft de provincie niet alleen een prachtig nieuw brugbedieningscentrum, ook wordt hiermee invulling gegeven aan haar hoge duurzaamheidsambities. En laten we samen zien dat wanneer je wil, de techniek en kennis al aanwezig is om het verschil te maken voor de gebouwde omgeving. Voor het hele traject is Sweco als hoofdconstructeur verantwoordelijk voor het constructief ontwerp. We leveren constructieadvies voor het voorlopig ontwerp tot en met de uitvoeringsfase.
Een impuls voor de duurzaamheidsambities
Als je weleens in Friesland hebt gevaren, dan weet je dat je normaliter moet betalen als je een brug wilt passeren. De brugwachter gooit een hengel met een klompje eraan naar jou uit waarin jij de gevraagde euro’s deponeert. Met het besluit van de provincie Fryslân om deze passeringen gratis te maken, kwam er een vrije doorgang om de bruggen centraal te bedienen. Zij zag in het project het Swettehûs een goede mogelijkheid om de hoge duurzaamheidsambities een stevige impuls te geven.
Flexibel en adaptief
Het Swettehûs wordt een brugbedieningscentrum van waaruit alle 40 bruggen in Friesland centraal bediend gaan worden. Daarnaast wordt het nieuwe gebouw ook de uitvalsbasis voor provinciale medewerkers van het (vaar)wegenbeheer, nautische zaken en technische dienst voor onderhoud van bruggen en sluizen. Het 2300 m2 grote gebouw gaat flexibel en adaptief zijn. En wordt geschikt gemaakt voor meerdere functies zodat de constructie niet aangepast hoeft te worden wanneer de functie verandert.
Om dit mogelijk te maken zorgen we ervoor dat alle onderdelen demontabel zijn en we remontabel bouwen. Een remontabel gebouw maakt het verplaatsen, veranderen of hergebruik van bouwdelen veel eenvoudiger. Een andere duurzame keuze die gemaakt is, is het toepassen van zoveel mogelijke secundaire materialen. En bij voorkeur uit Friesland zelf om minder CO2 uit te stoten door korte vervoersafstanden.
Het aantal bruggen dat aangestuurd wordt vanuit dit brugbedieningscentrum
Oppervlakte van het gebouw
Constructief hoogstandje
Het meest bijzondere aan het ontwerp van het gebouw is dat de materialen als het ware het ontwerp bepalen. Normaal maak je een ontwerp en geef je daarin aan welke materialen gebruikt moeten worden. Maar bij dit project is het andersom. Het constructief ontwerp wordt bij circulair bouwen aangepast aan de materialen die beschikbaar zijn. Om een voorbeeld te noemen: volgens het oorspronkelijke ontwerp zou er een bovenloopkraan van 1 ton met een lengte van 8 meter komen. Maar uit een bestaand gebouw komt een kraan van 2 ton met een lengte van 9 meter beschikbaar. Daar moet je dan het ontwerp op aanpassen. In een traditioneel ontwerp is dit niet van toepassing.
Een tweede leven
Er is gekozen om bij voorkeur maritieme materialen te gebruiken, dit past goed bij de functie van het gebouw en de omgeving waar het in staat. En zorgt voor prachtige verhalen. Neem bijvoorbeeld het gebruik van de Friese meerpalen. De meerpalen die aan het eind van hun levensduur zitten worden hergebruikt in de constructie van het Swettehûs. En krijgen een tweede leven als kolommen, gevelbekleding en plafonds.
Het is natuurlijk prachtig dat materiaal dat jarenlang als meerpaal gefunctioneerd heeft in de Friese wateren nu gebruikt wordt voor het Swettehûs. Je komt vervolgens wel onverwachte dingen tegen, bijvoorbeeld dat bij de eerste onderzoeken van de meerpalen blijkt dat de meerpalen niet recht zijn maar taps toelopen. Dat betekent dat je het ontwerp weer moet aanpassen aan die vorm. Zo kom je bij dit project steeds weer voor verrassingen te staan. Niet alles lukt, maar veel wel en dat is echt tof. – Jan Dijkstra, constructeur bij Sweco.
Meer voorbeelden van toegepast secundair materiaal:
- bestaande houten balklagen worden hergebruikt
- bestaande sandwichpanelen worden ingezet voor de hal
- secundaire staalconstructie voor de totale hal
- hergebruikte damwanden worden toegepast in de haven
- hergebruikte koelcelpanelen voor wandbekleding