Nederland bestaat bij de gratie van dijken. De vele dijken beschermen ons. Door stijging van de zeespiegel en een dalende bodem moeten we onze dijken blijven versterken om zo ook in de toekomst veiligheid te kunnen garanderen.
De dijk langs de Dollard aan de Groningse Waddenzeekust was afgekeurd op haar grasbekleding. Vernieuwing en versterking was nodig. Normaliter zou je de dijk versterken met steen en asfalt. Maar het waterschap Hunze en Aa’s dacht daar anders over. De dijk ligt namelijk in het prachtige Natura 2000 gebied. Behoud en verdere ontwikkeling van het landschap en ecologische waarden is hier essentieel. Het moest een slimme en groene dijk worden, gemaakt van klei die zou opgaan in het landschap en zo juist gebruik zou maken van de omgeving. Het waterschap startte samen met Sweco het ambitieuze demonstratieproject ‘Brede Groene Dijk’.
1700000m3
Hoeveelheid klei voor een kilometer dijk
17km
Lengte van de dijk
2022
Zullen de werkzaamheden gereed zijn
Het waterschap heeft echt de tijd genomen om een visie neer te zetten van hoe zij in de toekomst verder wil met deze dijk. Het is meer dan alleen een dijkversterkingsproject.
Jos van Zuylen, Adviseur waterkeringen
Dijk van gebiedseigen grond
Voor het versterken van een dijk is heel veel materiaal nodig. In dit geval klei. Maar liefst 1,7 miljoen m3 klei voor een kilometer dijk. Dat komt neer op zo’n 100.000 vrachtwagens vol of 170 hectare landbouwgrond waar je een meter afgraaft. Maar waar haal je die klei vandaan? Juist hier dankt het project de kwalificatie ‘slim’ aan. De klei wordt namelijk uit de directe omgeving gewonnen. Hierbij is er een koppeling gemaakt met het Eems-Dollard 2050-project.
In dit project wordt slib uit de Dollard gehaald om de ecologie van het Eems-Dollard estuarium te versterken. De koppeling levert op meerdere vlakken winst op. De Eems-Dollard wordt schoner en weer geschikt voor allerlei soorten planten en dieren, waaronder trekvissen. Het slib, dat de veroorzaker is van het ecologische probleem ‘vertroebeling van het estuarium’, wordt getransformeerd naar bouwmateriaal. Door de nabijheid wordt ook nog eens het verplaatsen van klei over grote afstanden voorkomen.
Bij het onttrekken van het slib uit de kwelders is een plas met een eiland ontstaan. De plas staat in verbinding met de Dollard, waardoor eb en vloed telkens een laagje slib achterlaten. Een mooie bijkomstigheid is dat het eiland een perfecte broedplaats is voor de kluut en andere wadvogels.
Met het project wil het waterschap aantonen dat je met gebiedseigen grond een veilige kering kunt maken door het ontwerp aan te passen op het materiaal wat beschikbaar is, in plaats van dat je eerst een ontwerp maakt en daar het geschikte materiaal bij zoekt.
Erik Jolink, Waterschap Hunze en Aa’s
Een adaptieve kleidijk
Nog een belangrijk voordeel van een kleidijk is het adaptieve karakter. Het is onzeker hoeveel de zeespiegel de komende jaren stijgt. Stijgt ze sneller dan verwacht, dan breng je heel eenvoudig een nieuwe laag klei aan. Je kunt de waterveiligheid dus eenvoudig aanpassen aan gewijzigde omstandigheden. Dit is bij een reguliere dijk van asfalt en steen vele malen lastiger.
Proeven in de Deltagoot
Voordat het gerijpte slib uit de Eems Dollard gebruikt kan worden voor de aanleg van de dijk is veel onderzoek nodig. Ook omdat het gangbare rekenmodel niet geschikt is voor flauwe taluds zoals het talud van de Brede Groene Dijk. Om de aannames die in het project worden gedaan toch goed te toetsen, doet het projectteam elders onderzoek naar de toepasbaarheid en de eigenschappen van klei. Dit vindt plaats in de Deltagoot van Deltares. De proeven leveren unieke informatie op die nergens in Nederland of in het buitenland beschikbaar is.
Geweldig om het ontwerp wat we hebben gemaakt in de Deltagoot in werking te zien. Met deze kennis kunnen we onze rekenmethode aanscherpen en Nederland weer een stapje verder helpen richting de bouw van klimaatadaptieve en circulaire dijken. – Jos van Zuylen, Adviseur waterkeringen
Langjarige samenwerking
Sweco is al geruime tijd betrokken bij het project en levert advies en ingenieursdiensten in alle fases van dit unieke project. Van het aanvragen van subsidie, het regelen van procedures en vergunningen, het uitvoeren van veiligheidsanalyses, het ontwerp voor het depot, de Klutenplas en de dijk tot realisatie. Deze langjarige betrokkenheid levert veel kennis op. Sweco heeft zich op die wijze ontwikkeld tot een expert in dijkversterking op duurzame wijze.
Duurzame dijk voor mens en natuur
De eerste kilometer Brede Groene Dijk zal een aantal jaar nauwlettend worden gemonitord. Zijn de resultaten van dit proefstuk goed, dan zal ook de rest van de Dollarddijk op deze manier worden versterkt. Het resultaat zal een prachtige duurzame en veilige waterkering zijn die naast de mens ook de natuur beschermt.
Natuurlijk veilig op de grens van land en water
De Nederlandse overheid investeert jaarlijks alleen al in de grote programma’s op gebied van water en natuur circa 0,6 tot 1,0 miljard in de inrichting van land-waterovergangen. In steeds meer projecten lukt het om waterveiligheid en natuurontwikkeling te combineren. Eén daarvan is de Brede Groene Dijk. Door investeringen in veiligheid en natuur te integreren ontstaan extra kansen voor duurzaamheid, ruimtelijke kwaliteit en meervoudig ruimtegebruik. Ook beperkt dit overlast voor de omgeving en bespaart dit kosten. Tegelijkertijd zien we voorbeelden van projecten waarin het combineren van veiligheid en natuur niet goed uit de verf komt, door de weerbarstige praktijk van programma’s en projecten.
Sweco deed onderzoek naar de uitdagingen en succesfactoren voor het integreren van investeringen in waterveiligheid en natuurontwikkeling. De resultaten vind je in ons white paper.
Heb je een uitdaging of een andere vraag voor ons?
Laat hier je gegevens achter. Wij zorgen dat je in contact komt met de juiste persoon. Onze experts staan voor je klaar om je te helpen. Voor elke uitdaging, groot of klein.
Voorkeuren cookies beheren
Wij gebruiken cookies om onze website en onze service te optimaliseren. Cookiebeleid
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft verzocht, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistics
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door uw Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om u te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een website of over verschillende websites heen te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.