Nieuwe Greendeal nodig om CO₂ in elk project verder te reduceren
Op de vooravond van het aflopen van de Greendeal Duurzaam GWW 2.0, die branchebreed afgelopen 3 jaar tot doel had duurzaamheid ‘business as usual’ te laten zijn in 2020, pleit Sweco voor een Greendeal 3.0. Afspraken zijn nodig over het meten en reduceren van CO₂ in elk project. “De vrijblijvendheid moet eraf”, aldus Jasper Drost. “Maak de kosten van CO₂ al in de verkenningsfase inzichtelijk en formuleer concrete doelstellingen”. Hoe? Dit valt te lezen in het deze week internationaal door Sweco uitgebrachte report ‘Carbon cost in Infrastructure’.
De aflopende greendeal heeft de branche veel gebracht. Zo heeft duurzaamheid vaker een plek gekregen in projecten. De aanpak Duurzaam GWW die onder de greendeal hing heeft een uniforme werkwijze en breed geaccepteerde tools gebracht. Een voorbeeld hiervan zijn de vele uitgevoerde ambitiewebsessies waarin op projectniveau duurzaamheidsambities worden bepaald. Het begin is er.
Tegelijkertijd moeten we als branche ook eerlijk zijn. We zijn er nog lang niet. Volgens een analyse van Bouwend Nederland werd in 2018 in nog maar 26,9% van alle aanbestedingen binnen de GWW-sector gegund op duurzaamheid. Daarbij, in de tenders waar wel op duurzaamheid werd gegund, telde dit gunningscriterium in ruim de helft van de gevallen voor minder dan 15% mee. Hiermee wordt het belang van CO₂-reductie absoluut nog niet onderstreept.
Desalniettemin zijn er afgelopen jaren goede ervaringen opgedaan met het reduceren van CO₂, voornamelijk in de contractvoorbereiding. We zetten hiervoor steeds vaker Dubocalc in, een programma dat de milieueffecten van een materiaal berekent. Zo heeft Sweco de provincie Zuid-Holland ondersteund met de engineering, de aanbesteding en begeleiding bij de uitvoering van de N211. Met behulp van Dubocalc is deze weg in aanleg CO₂ -negatief geworden. Wat je helaas ziet is dat duurzaamheid in projecten nog niet integraal, van initiatieffase tot realisatie, wordt meegenomen. Dit is zonde. Daardoor missen we kansen.
De CO₂ die de mensheid uitstoot heeft wereldwijd een grote negatieve impact op het klimaat. Ruim 1.300 overheden, grote steden en organisaties verspreid over 25 landen hebben in reactie de klimaatcrisis uitgeroepen. Daarbij wordt de roep om een drastische reductie in CO₂ steeds luider. Om de doelen van Parijs te halen, zodat de wereld zo min mogelijk boven 1,5 graad opwarming zal komen, moet wereldwijd rond 2050 de CO₂-uitstoot richting netto nul gebracht zijn.
Het bouwen, onderhouden en gebruiken van infrastructuur draagt aanzienlijk bij aan de huidige klimaatcrisis. Uit het gepubliceerde rapport blijkt dat de aanleg van infrastructuur in de UK voor 16% bijdraagt aan de totale CO₂-uitstoot. In Nederland zal dat aandeel ook aanzienlijk zijn. En dit terwijl aan de klimaattafel is afgesproken dat we in 2030 naar een klimaat neutrale en circulaire GWW-sector gaan.
Efficiënter ontwerpen kan zowel CO₂-uitstoot als kosten reduceren. Dit kan aangezien er een sterke relatie bestaat tussen de kosten van een bepaalde werkzaamheid en de bijbehorende CO₂-bijdrage. Om daarna nog verder CO₂ te reduceren moet je vaak duurdere oplossingen gebruiken. Het punt waarop kosten gaan stijgen om verder CO2 te reduceren noemt Sweco het ‘Carbon cost tipping point’.
Zonder verdere sturing en formuleren van concrete doelstellingen zal het lastig worden om voorbij dit ‘tipping point’ CO₂ te reduceren. Hierop sturen vraagt om commitment van deelnemende partijen.
Om de CO₂-kosten en dit tipping point vroegtijdig in kaart te brengen moet je hiermee al in de verkenningsfase beginnen. Dit vraagt om een uitbreiding van de huidige tools. Sweco heeft in Zweden veel ervaring opgedaan met het gebruik van ‘Geokalkyl’. Deze tool maakt in een project al vroegtijdig alle milieuaspecten inzichtelijk. Een vertaling naar de Nederlandse markt is gewenst.