Waarom regels niet leiden tot een beter veiligheidsbewustzijn

Veiligheidsregels gaan over voorspelbare incidenten. Daardoor worden medewerkers niet uitgedaagd om zelf proactief na te denken over risico’s. Bellen in de auto is een heel groot risico, maar alleen een verbod instellen doet niets aan het gedrag. Daarnaast zijn er regels die gaan over zaken die niet per sé de grootste risico’s betreffen, zoals de hand aan de leuning houden. Ja, het is een goed idee om die leuning vast te houden, maar dat gedrag bereik je niet door een regel. Afgaande op het lawaai wat sommige bedrijven daarover maken, lijkt het soms het grootste risico te zijn dat er bestaat, terwijl er heus nog wel gevaarlijkere activiteiten (kunnen) plaatsvinden. Bij dergelijke regels kunnen medewerkers dan te weinig motivatie opbrengen om de regels op te volgen.

Om veiligheidsregels te laten naleven zijn twee belangrijke factoren van invloed: handhaving en voorbeeldgedrag. En aan beiden blijkt vaak een gebrek. De organisatie zendt dan een dubbele boodschap uit en waardoor regels eerder een façade van veiligheid opwerpen dan bijdragen aan het veiligheidsbewustzijn op de werkvloer.

Bij Sweco hebben we helemaal geen geboden of verboden. Een belangrijk onderdeel van onze bedrijfscultuur is dat we verantwoordelijkheid zo laag mogelijk in de organisatie leggen, met veel autonomie voor de medewerkers. In plaats van regels, investeren wij in het creëren van een sociaal veilige omgeving waarin medewerkers eigen keuzes kunnen en mogen maken. Er is bijvoorbeeld geen regel dat je niet mag bellen in de auto, terwijl dat echt wel een groot risico is. Bewustwording creëren is dan erg belangrijk. Dit heeft ertoe geleid dat sommige teams zelf onderling afspraken hebben gemaakt om tijdens verkeersdeelname niet te bellen en andere teams ontwikkelden hun eigen veiligheidstoets voor offertes, toegesneden op hun eigen, specifieke werk. Onze medewerkers worden gestimuleerd om zélf de risico’s af te wegen en eigen verantwoordelijkheid te nemen op een manier die bij hen past.

Is dit het ei van Columbus? Uiteraard niet. Ook wij moeten blijven investeren in het veiligheidsbewustzijn van al onze medewerkers én leidinggevenden. Want daar ligt een belangrijke sleutel tot succes: het voorbeeldgedrag van leidinggevenden. En om dat te verbeteren is het noodzakelijk om de juiste thema’s te benoemen waar iedereen in de organisatie het belang van inziet. Als dat duidelijk is kunnen we de dialoog stimuleren. Waar lopen we tegenaan in onze projecten, wanneer wordt het onveilig voor onze medewerkers of degene die onze ontwerpen uitvoeren of gaan gebruiken? Dat raakt onze mensen en daar kan iedereen over meepraten. Dat is natuurlijk ook een lange weg, maar zo creëren we veiligheidsbewustzijn daar waar het er het meeste toe doet.