White paper energietransitie: sluit geen enkele duurzame bron uit

Gepubliceerd op: 23/11/2021

In 2050 moet de energievoorziening in Nederland bijna geheel duurzaam en CO2 neutraal zijn. Dat is een behoorlijke opgave. Sweco onderzocht wat daar voor nodig is: welke technieken en bronnen zijn voor handen, wat leveren ze op en wat kosten ze aan geld én ruimte? En wat is binnen die kaders eigenlijk haalbaar?

Aanleiding om naar 2050 toe vaart te maken:

• Bijna 90% van ons huidige energieverbruik bestaat uit fossiele brandstoffen.
• Het verduurzamen van de huidige elektriciteitsproductie lost slechts 15% van het probleem op.
• In de komende 30 jaar neemt de energievraag voor industriële processen naar verwachting met 50% toe.
• De elektrificatie van mobiliteit zorgt in diezelfde 30 jaar voor een verdubbeling van de huidige elektriciteitsvraag.

Kortom de vraag neemt sterk toe en de huidige verduurzaming gaat veel te traag.

Sweco doet zes aanbevelingen:

1. Stop met energieverspilling via de woningvoorraad door het isoleren van woningen nog aantrekkelijker te maken voor huiseigenaren. En voorkom verspilling in de industriële sector door dit actief onderdeel te maken van politieke programma’s en vertaling naar concrete ambities.
2. Zet in op waterstof door de juiste subsidies te ontwikkelen om de markt op gang te helpen, waterstofproductie te combineren met warmtenetten en te starten met onderzoeken naar en voorbereiden van import van groene waterstof. Dit kan bovendien een vliegwiel zijn voor transitie in de industrie.
3. Sluit geen enkele duurzame bron uit. Op basis van de verwachte elektriciteitsvraag in 2050 moet er een forse opschaling plaatsvinden in de plannen voor wind-, zonne- en kernenergie.
4. Zet flink in op lokale warmtenetten op basis van diverse typen aardwarmte zodat tegen relatief lage kosten duurzame warmte opgewekt kan worden.
5. Versnel het verzwaren van elektriciteitsnetten door het hele land en de ontwikkeling van infrastructuur voor CO2 en waterstof in de industriële clusters. Dit zijn belangrijke bottlenecks voor andere investeringen.
6. En tot slot, niet onbelangrijk: kies niet voor één van deze opties, zoek naar de ideale mix en doe dat in samenhang met elkaar. Dit betekent dat echt iedereen, overheid op alle niveaus, bedrijfsleven en consumenten, aan de slag moeten voor een fossielvrij energiesysteem.

De transitie zal waarschijnlijk zo’n € 800 miljard gaan kosten. En veel ruimte vragen aangezien het opwekken van groene stroom vooral veel zon en wind op land vraagt. Daarnaast is de investering in de energie-infrastructuur aanzienlijk: deze bedraagt ook al zo’n € 100 miljard en kent bovendien ook een fors ruimtebeslag.

Het gaat dus niet alleen om de kosten, maar ook om de fysieke ruimte die nodig is inclusief de gevolgen hiervan voor de kosten, ruimtelijke ordening en het klimaat. Een masterplan, ingegeven door de overheid waarin de 6 aanbevelingen centraal staan, geeft richting en de juiste energie voorwaarts voor deze enorme uitdaging.

Peter Vermaat, secretaris-generaal bij EU DSO Entity:

De whitepaper van Sweco bevat een aantal interessante conclusies en scherpe observaties over ons totale energiesysteem. Vooral de bijbehorende digitale game maakt goed inzichtelijk dat we het ons niet meer kunnen veroorloven om opties aan de kant te zetten.