Watertransitie: de volgende stap is lef tonen
Kris Spierings kijkt vooruit
De watertransitie
Nederland is onlosmakelijk verbonden met water. Dat is al eeuwen zo. Anno 2022 buigen we ons over de vraag hoe we in de toekomst duurzaam en circulair met ons water moeten omgaan. Een pasklaar antwoord is er niet. Wel weten we dat er een fundamenteel andere kijk op de waarde van ons water nodig is: de watertransitie. Kris Spierings, teammanager watertechnologie consultancy, weet als geen ander hoe we daarin de volgende stap moeten zetten.
Waterwending
“Om de watertransitie in gang te zetten, is er in de basis een aantal ommezwaaien nodig. Het is ten eerste belangrijk dat we ons water lokaal beter vasthouden en hergebruiken. Daarmee benutten we ons water optimaal en zijn we beter voorzien van water in tijden van droogte. Ten tweede kunnen we ons water beter zuiveren, zodat het geschikt is voor hergebruik of langer en veiliger vast kan worden gehouden in het watersysteem. Dat betekent meer circulair denken en vooral ook doen. De belangrijkste herbruikbare grondstof in water is water. Als we innovatieve zuiveringstechnieken inzetten en kringlopen sluiten, kunnen we dat water op veel meer plekken en manieren duurzaam inzetten.
Hoe te beginnen?
Er is niet één plek waar we het beste kunnen beginnen, of één manier waarop. Slimme startpunten zijn overal. Ik zie goede initiatieven voor lokaal hergebruik van water. Bijvoorbeeld in Zeeland waar van nature onvoldoende bruikbaar water beschikbaar is, omdat het grond- en oppervlaktewater er brak zijn. Ook nieuwe stedelijke ontwikkelingen bieden kansen die we niet mogen laten liggen. Denk aan woningen op een nieuwe manier duurzaam voorzien van water. Laten we op die locaties goed nadenken over hoe we de waterketen willen inrichten. Zoals we het altijd al doen of durven we het écht anders te doen? Dan pas kunnen we bestaande technische en organisatorische processen loslaten, leidingnetten ombouwen en echt anders denken vanuit een circulaire ketengedachte. Een flinke klus, maar wel één die we samen kunnen klaren en die technisch mogelijk is.
Er is niet één plek waar we het beste kunnen beginnen, of één manier waarop. Slimme startpunten zijn overal. Ik zie goede initiatieven voor lokaal hergebruik van water. Bijvoorbeeld in Zeeland waar van nature onvoldoende bruikbaar water beschikbaar is, omdat het grond- en oppervlaktewater er brak zijn.
Stap voor stap leren
Laten we vooral accepteren dat we niet altijd alle puzzelstukjes hebben. Nog te vaak zoeken we naar het complete plaatje en honderd procent zekerheid. Dat is vaak niet nodig en er is ook geen tijd voor. Bracheorganisatie Vewin en drinkwaterbedrijf Dunea waarschuwden onlangs dat bij meer dan 50% van de waterbronnen al zorgen zijn over de waterkwaliteit. En dat als we nu niets doen, het leveren van water niet meer vanzelfsprekend is. Laten we daarom vooral lerend gaan implementeren. Zo ontstaat er een bibliotheek van voorbeelden waarmee we elkaar inspireren en steeds een stap verder kunnen zetten.
De juiste schaalgrootte is bepalend voor het succes
Circulair denken en doen kan alleen als we in alles wat we doen slim kijken naar wat de juiste circulaire kring is om te beschouwen en welke maatregelen noodzakelijk zijn om de kringloop te sluiten. De juiste schaalgrootte is hierbij bepalend voor het succes. Daarnaast is het belangrijk dat van begin af aan de juiste betrokkenen aan tafel zitten: waterschappen, gemeenten, provincies, drinkwatermaatschappijen én gebruikers van water. Samen bepaal je de winst voor de greater good. Zo komt energie vrij en ontstaat momentum om door te pakken.
Investeren in informatie
Tot slot is het belangrijk dat we toegang hebben tot betrouwbare informatie om inzicht te krijgen in wat er moet komen. Denk aan informatie over de werking van onze installaties en de mogelijkheden die er zijn om in te spelen op toekomstige ontwikkelingen. Die basiskennis is er vaak onvoldoende. Pas als we een basis hebben waarop we kunnen vertrouwen, kunnen we innovatieve en kansrijke oplossingen bedenken. Het BIM-certificaat ISO 19650 waar Sweco over beschikt helpt daarbij. We zijn in staat om grote hoeveelheden informatie uniform en integraal te delen. Zo zorgen we voor een gelijk vertrekpunt bij alle betrokkenen.
Laat drinkwaterprijs niet de maatstaf zijn
Ons drinkwater is ontzettend goedkoop. Zolang we die prijzen als referentie gebruiken, slaan we iedere business case stuk. Niets kan uit. We moeten leren om meer naar value cases te kijken, waarbij niet alleen de kosten tellen, maar waarbij we ook de waarden van betrokken partijen zo objectief mogelijk meewegen. De volgende stap: doorpakken en lef tonen. Met elkaar. Ja, het kost tijd en geld om ons systeem fundamenteel anders in te richten. Maar als het te laat is, kunnen we niet meer vooruit én niet meer terug. Ook mijn kinderen moeten er straks op kunnen vertrouwen dat er voldoende schoon drinkwater uit de kraan komt. Daarom mogen we niet wachten tot morgen.”