Honderden woningen 30 jaar te gast in de natuur

Versnelling woningbouw

Na dertig jaar moeten de bijna zevenhonderd nieuwe woningen in Buurtschap te Veld nagenoeg geruisloos weer kunnen verdwijnen. In deze megaproeftuin versnelt gemeente Eindhoven op een slimme manier de hoognodige woningbouw. Harde eis: de natuur, water en bodem zijn sturend in ontwerp. Michiel Bosch, wateradviseur bij de gemeente Eindhoven, en Lucas Nieuweboer, adviseur stedelijk water en hittestress bij Sweco vertellen over dit bijzondere project.

1.  Waarom bouwen jullie hier tijdelijke woningen?

Michiel: “Om de boel te versnellen. De gemeente Eindhoven moet 3000 nieuwe woningen per jaar opleveren. In het huidige bestemmingsplan stond geen woningbouw in Buurtschap te Veld gepland. Als je een normale bestemmingsplanwijziging doorloopt, heb je kans dat je 10 jaar verder bent voordat je kunt gaan bouwen. Daarom hebben we voor dit gebied een omgevingsvergunning strijdig gebruik aangevraagd. Hierdoor kon de gemeente direct aan de slag met voorbereiding van de 670 nieuwe woningen. Deze vergunning eindigt 2054. Hierna dienen we alles, behoudens het groen, in originele staat terug te brengen. Dat is de voorwaarde.”

3. Welke gevolgen heeft deze versnelling?

Michiel: “Normaliter geef je in projectfases het stokje achter elkaar door. Nu zijn de teams ontwerp, beheer, bouw en uitvoering tegelijk enthousiast aan de gang gegaan. Dat gaat supersnel. Ik merk dat goede horizontale communicatie in plaats van de traditionele verticale communicatie essentieel is om chaos te voorkomen. Dat is even wennen voor iedereen.”

4. Natuur, water en bodem zijn sturend. Hoe pak je dit aan?

Michiel: “Deze manier van bouwen vraagt een enorme veerkracht van de lokale natuur. We verstoren daarom de bodem zo min mogelijk en houden het hemelwater maximaal vast op de plek waar het valt. Het project is opgedeeld in kamers (bouwfases). Iedere kamer heeft bovengronds eigen voorzieningen voor het bergen en vertraagd afvoeren van hemelwater. Bij piekbuien kunnen deze overstromen op een afvoersloot met stuw naar de Groote Beek die vlakbij ligt. Zo voorkomen we wateroverlast in het buurschap zelf maar ook in de naastgelegen gebieden en beperken we droogteverschijnselen.”

Lucas: “Dit vraagt om meer ruimte in je bouwplan voor water dan anders. We bepaalden eerst hoeveel water bij elke groep woningen komt als de grootste piekbui die één keer in de 100 jaar voorkomt, mocht vallen. Daarna gingen we aan de slag om de benodigde ruimte voor water te creëren in het plan. Soms knelt dit met de wens om zo veel mogelijk woningen te bouwen. Maar ja, een speeltuin, groenstrook en natuurvriendelijke oevers vragen ook om ruimte. Daarom schuiven we met functies en combineren we diverse voorzieningen met elkaar waar mogelijk.”

5. Wat heb je geleerd van dit project?

Lucas: “Dat ik het enorm leuk vind om vanaf het prilste begin mee te denken en mijn kennis te laten spreken tijdens het hele project. Vaak werk ik met een standaard opzet; gescheiden riolering, hemelwater- en vuilwaterbuis. Dat is hier totaal niet. Dit vergt meer denkkracht en creativiteit. Bijvoorbeeld toen we moesten bedenken hoe de verschillende kamers hun water los kunnen laten als ze vol zitten. Een getrapt niveau om het water te laten doorstromen was de ideale oplossing. Dat is iets wat ik vooraf nog niet wist.”

Michiel: “Ik denk dat dit soort klimaatadaptieve inrichting de toekomst wordt. Door klimaatverandering komen steeds meer piekbuien en warmte over ons heen. Dat gaat inbreuk doen op onze manier van leven. Wij zijn zo gewend dat alle basisvoorzieningen zoals bereikbaarheid en energie direct voor handen zijn. In Spanje zijn er dorpen die normaal op drie manieren te bereiken zijn en bij een hoosbui nog maar via één weg. Dat zijn ze daar gewend. Bij ons levert dit direct een hoop gemopper. Wij moeten in Nederland leren loslaten. Veel meer met de natuur leven en meebewegen.”