‘Onderwereld’ en ‘bovenwereld’, sla handen ineen voor droge voeten!

De afgelopen weken trokken zeer zware buien ons land binnen, met als gevolg straten die blank staan, ondergelopen woningen en een miljoenenschade. ‘De riolering is niet op orde!’ wordt er geroepen. Onterecht, want vooral de inrichting van de openbare ruimte draagt vaak in belangrijke mate bij aan de problemen die ontstaan bij hevige buien. Ik pleit ervoor dat de ‘onderwereld’ en ‘bovenwereld’ samen aan de slag gaan om natte voeten in Nederland te voorkomen.

Wij hebben bij tientallen gemeenten analyses uitgevoerd en concludeerden in de meeste gevallen dat de inrichting van het gebied, inclusief de hoogteligging van wegen en gebouwen, een essentiële rol speelt bij het optreden van wateroverlast. Tot op de dag van vandaag heeft de rioleringssector het voortouw bij de bestrijding van wateroverlast. Heeft deze echter wel voldoende instrumenten en invloed?

BESCHIKBARE INSTRUMENTEN
De watertoets garandeert dat er voldoende oppervlaktewater in de wijk aanwezig is en het rioolstelsel wordt op de gangbare bui 8 uit de Leidraad Riolering gedimensioneerd. Zo lijkt aan alle eisen voldaan te zijn. Maar de vraag wat er met het regenwater gebeurt dat tijdens extreme neerslag toch nog op straat komt te staan, komt in dit stadium te weinig aan bod. De instrumenten om inzicht te verschaffen zijn er inmiddels; we kunnen met geavanceerde rekenpakketten de stroming van het regenwater boven-en ondergronds zichtbaar maken. Deze informatie moet niet alleen gebruikt worden voor de dimensionering van rioolstelsels, maar ook bij de inrichting van de bovengrondse ruimte.

‘ONDERWERELD’ EN ‘BOVENWERELD’ SAMEN IN ACTIE
Om te voorkomen dat bij nieuwbouwprojecten risico’s op wateroverlast worden onderschat en dat bij herinrichtingsprojecten kansen om problemen op te lossen niet worden benut, moet niet alleen de ‘onderwereld’ van de riolering in actie komen maar ook de ‘bovenwereld’: partijen die zich bezig houden met de bovengrondse inrichting, zoals projectontwikkelaars en ruimtelijke planvormers. Hoe kun je die partijen erbij betrekken?

WEET WAT TEVEEL REGENWATER IN UW GEBIED DOET..
De eerste stap is voorlichting. De rioleringssector is hierbij aan zet. Zij moet haar kennis beter delen met de ‘bovenwereld’. Dat kan bijvoorbeeld door de resultaten van analyses van bestaand gebied in een workshop te bespreken met gemeenteambtenaren die zich met de bovengrond bezighouden (stedenbouwkundigen, projectleiders en experts van verkeer en groen).

…EN ANTICIPEER DAAR AL IN HET ONTWERPSTADIUM OP
De tweede stap is om de risico’s op wateroverlast in het proces van de ontwikkeling van een locatie vroegtijdig een volwaardige plaats te geven. Bij de keuzes die moeten worden gemaakt bij de ontwikkeling, hoort het omgaan met de risico’s op wateroverlast een belangrijke plaats in te nemen. Zowel gemeenten als projectontwikkelaars dienen op dit punt hun verantwoordelijkheid te nemen.

ONTWERPEN IN 3D
Om een goede afweging te kunnen maken is het bovendien noodzakelijk dat er instrumenten zijn waarmee de risico’s op wateroverlast in het ontwerpstadium kunnen worden getoetst. Dit wordt een stuk eenvoudiger wanneer er niet meer 2D wordt ontworpen maar 3D. Hier is de inzet van de riolerings- en bouwsector belangrijk.

SAMEN PROBLEMEN OPLOSSEN
De conclusie is dat niet alleen de rioleringssector een belangrijke functie heeft bij de bestrijding van wateroverlast. Ook de partijen die zich met ruimtelijke planvorming bezighouden, dienen intensief betrokken te worden bij de oplossing van problemen die ontstaan door wateroverlast. Samen kunnen we ervoor zorgen dat Nederland zo goed mogelijk voorbereid is op de zware buien die ongetwijfeld weer gaan komen.

MEER INFORMATIE
Stedelijk water en riolering