Van het padje af: geen techniek, toch slim
Gebouwen worden steeds slimmer. Doel is het comfort en efficiency te vergroten. En denk je aan ‘slim’, dan denk je aan sensoren, data en IoT. High tech. Maar net als bij auto’s wordt daarmee de besturing, complexiteit en afhankelijkheid van techniek en IT steeds groter. Een gemiddeld nieuw kantoor of publieke ruimte wordt opgeleverd met duizenden sensoren en een giga-bulk aan potentiële data.
Je zou er bijna de kluts van kwijtraken: waarom mag het raam niet open? Hoe zet ik de verwarming gewoon uit? Of de lampen aan? Ruimtes worden zó slim en technisch gedreven dat simpele dingen niet meer kunnen. Je zou bijna vergeten hoe heilzaam low tech is. En nu dat de wereld zich herpakt, zullen publieke en private gebouwen weer meer, maar ook anders, gebruikt worden. Tijd om de balans op te maken en drie inzichten met je te delen: kun je ook slimme gebouwen realiseren zonder techniek?
Het slimme gebouw
Eerst nog even een korte opfrisser over slimme gebouwen. Data en sensoren in gebouwen meten en weten veel. Zo ontstaat inzicht in beweging, luchtkwaliteit, geluid en bijvoorbeeld temperatuur. Deze techniek en de verkregen data kun je integreren in je gebouwbeheerproces. Daarmee ontstaat een goed beeld van de staat van het gebouw en optimalisatiemogelijkheden. Techniek als logische route naar comfort en efficiency.
Healthy buildings, cities and you
In het Urban Insight rapport ‘Healthy buildings, cities and you’ is onderzoek gedaan naar de vele mogelijkheden om dat ene fijne, gezonde gebouw te realiseren. En waar menig slim gebouw gaat over techniek, zien wij nog veel meer kansen.

van onze tijd brengen we binnen door.
Europeanen lijden aan chronische slaapstoornissen.
het aantal minuten dat werknemers gemiddeld meer slapen wanneer ze een werkplek hebben met voldoende licht.
De kans volgens de architect: het ontwerp als heilzaam alternatief
Mieke Gooren, Architect
We zitten 90% van onze tijd binnen. Dat kan maar beter een goede omgeving zijn. Toch is dit vaak een kunstmatig klimaat, door onszelf gecreëerd. Soms komt dat klimaat los te staan van de temperatuur en het gevoel buiten. Denk aan de snikhete dagen en het ‘koude’ kantoor. Gevolg: je raakt verkouden. Daarnaast heeft niet ieder mens dezelfde wensen als het gaat om het binnenklimaat. Extra belangrijk dus om hier in je ontwerp al rekening mee te houden. Zorg ook dat je de omstandigheden op een laagdrempelige manier kunt aanpassen. Gooi dat raam maar open!
Ontwerp kan veel doen. Ik geef een paar voorbeelden. Denk bijvoorbeeld aan een diversiteit aan ruimtes in bijvoorbeeld een kantoorgebouw. Hoge, grote ruimtes, waar je je ‘vrij’ voelt en ontmoeting wordt gestimuleerd. Zo kom je tot nieuwe ideeën! Maar zorg ook voor kleinere ruimtes, met maar één opening. Hierdoor hoef je niet iedereen en alles in de gaten te houden, juist belangrijk voor focus en een geborgen gevoel.
Zorg voor voldoende daglicht, dat geeft letterlijk een open en positief gevoel. Net als uitzicht. Ons rapport laat zien dat mensen die werken op een plek met voldoende natuurlijk licht, gemiddeld 46 minuten per nacht méér slapen. Een andere opvallende bijvangst is je uitzicht, ik noemde het al.
Zicht op groen verbetert je mentale gezondheid en levert je per saldo een hoger werktempo op. Zo ben je ook sneller klaar en kan je weer sneller naar buiten! Dat is voor mij pas écht een slim gebouw.

De akoestisch adviseur: stilte als feel good
Maartje Daan, Adviseur akoestiek
In een tijd waarin we steeds meer de stilte opzoeken, heeft lawaai een flinke negatieve impact. Zo hebben 12.500 Europese scholieren een leerstoornis door vliegtuigengeluiden. 6,5 miljoen Europeanen lijden aan chronische slaapstoornissen. En word je tijdens je werk gestoord? Reken er dan maar op dat je daarna gemiddeld 23 minuten en 15 seconden nodig hebt om je weer te concentreren. Je staat er niet vaak genoeg bij stil, maar een gebouw zonder een goede akoestiek is geen gezond gebouw. De mens is niet gemaakt om in heel veel herrie te leven: het leidt af, geeft druk op je hersenen en leidt tot klachten.
Gelukkig kan je hier wel wat aan doen. Idealiter wordt akoestiek al vanaf het ontwerp meegenomen. Situeer de slaapkamer niet langs een drukke weg, zorg voor juiste materialen. En denk aan voldoende groen. Niet alleen mooi, goed voor de luchtkwaliteit, maar ook geluiddempend. En straks als we weer naar kantoor gaan, is de kantoortuin ook anders.
Juist alle prikkels, waaronder geluid, komen nu echt bínnen bij mensen. Daar zul je op moeten anticiperen. Wij meten gebouwen en adviseren klanten over dit soort maatregelen. Juist door het integraal te bezien, ontstaat dat superslimme gebouw.
De gebouwtechnicus: de mens centraal
Johan Kats, expert gebouwen en techniek
Techniek en de mens zijn onlosmakend met elkaar verbonden. De mens moet leidend zijn, en de techniek is ondersteunend hieraan. Logisch ook eigenlijk, want ieder mens is anders en heeft andere wensen en behoeften. Juist daarom moeten techneuten ook sensitieve mensen zijn, zodat ze kunnen inschatten wat voor type mensen gebruik van een ruimte gaan maken en welke eisen aan de installaties dat vereist. Daarnaast is er ook niet de keuze om elk mogelijk technisch snufje in een gebouw toe te passen, dan wordt het wel heel kostbaar.
Juist ook niet-technische oplossingen kunnen een stevig rendement voor de gezondheid leveren. Het blijft daarmee vooral maatwerk mensenwerk, met als uitgangspunt wat jij zelf belangrijk vindt.
Podcast: “The world’s healthiest building”
Wat maakt een gebouw gezond? Is er überhaupt zoiets als een gezond gebouw? Experts gaan met elkaar in gesprek tijdens onze eerste Urban Insight podcast.