De warmtetransitie moet lokaal worden opgepakt

Het maakt weinig uit 

Naar dit besluit is met spanning uitgekeken, maar in de praktijk maakt het eigenlijk heel weinig uit. Met of zonder invoering van deze wet kunnen gemeenten niet stilzitten. Ze moe ten vanaf nu vol aan de bak. Alle grote warmtebedrijven kondigden vorig jaar een investeringsstop aan, nadat de minister aankondigde dat warmtenetten in meerderheid in publieke handen moeten zijn. En dat is sindsdien niet veranderd.

Wat ook niet is veranderd, is de doelstelling om alle Nederlandse huizen van het aardgas te halen. Het was al aan gemeenten om te bepalen welke wijken op welke wijze van het aardgas zouden gaan. Om daar voortgang mee te maken zullen ze nu dus ook zelf moeten starten met het ontwikkelen van warmtenetten, met of zonder de nieuwe wet. Onder de huidige wetgeving is er geen belemmering voorgemeenten om een warmteprogramma te maken voor de hele gemeente en ook geen belemmering om een warmtebedrijf op te richten voor het ontwikkelen en exploiteren van collectieve warmtenetten.

Er zijn genoeg voorbeelden van gemeenten die dat gedaan hebben, zoals bijvoorbeeld het Groningse Warmtestad, al bijna tien jaar een publiek warmtebedrijf. De WCW is daarmee slechts één van de stappen om bij het einde van de route te komen. Wanneer we kijken naar de Deense warmtemarkt kunnen we al zien waar we heen gaan én wat daarvoor nodig is. Dit is immers de grote inspiratiebron voor de Nederlandse overheid. Die route begon met het aansluiten van het grootste deel van de gebouwde omgeving om vervolgens de bronnen op het warmtenet te verduurzamen.

Lappendeken

De overheid heeft een grote rol in het bepalen van de spelregels en de tarieven. We hebben de afgelopen jaren gezien dat de Deense energierekening een stuk minder gevoelig was voor de stijging van energieprijzen. Lokale warmte is veel minder afhankelijk van de Europese gasprijs waardoor Denen zonder prijsplafond van betaalbare warmte zijn voorzien. Belangrijk om daarbij te vermelden is dat de warmte goedkoper wordt als iedereen meedoet. Wanneer we nu falen in het nemen van regie, ontstaat er een lappendeken van individuele oplossingen. Hiermee wordt het steeds moeilijker om in de toekomst betaalbare warmte te bieden.

De volgende stappen zijn in feite simpel. Daar waar de landelijke overheid een gat laat vallen, moet de lokale overheid inspringen en de leiding nemen. Om hun burgers in de toekomst van betaalbare, betrouwbare en duurzame warmte te voorzien, moeten ze met de Deense lessen in hun achterhoofd aan de slag om drie dingen te doen: burgers betrekken bij het vormgeven van de warmtetransitie; de financiële middelen daarvoor vrij te maken én de bestuurlijke durf hebben om gewoon door te gaan!